Wednesday, October 5 2011

This morning’s keynote sounded innocuous enough: Ending the Revolving Door of Justice: How Technology Helped One Judge Reengineer His Court. Therefore, I almost gave it a miss. That would have been a mistake, for judge and former public defender Steven Leifman of Miami-Dade county in Florida had an extremely interesting and moving story on how to divert people with a mental disorder from the criminal justice system into the health care circuit. More and more people in the criminal justice chain turn out to have a serious mental disorder. Keeping them in the prison system is not going to help, but sometimes a little mental health care does the job, at much lower cost. In the present climate, and in the U.S. context more generally, that is an unusual topic. My favourite quote: nothing makes a conservative liberal more quickly than being broke. Leifmans point was that diverting people is much cheaper than keeping them in prison. Where the technology came in was to provide the metrics on people with a mental disorder and how they moved through the criminal justice system, and at what cost. He also pointed out that judges have a moral authority they can use to raise issues. And finally, the observation that more veterans from Afghanistan are now committing suicide than there are casualties on the ground in Afghanistan. His program tries to identify them and give them the care they need, so they do not end up in the US criminal justice system.

habeas corpus (2)

Het Supreme Court van Canada heeft op 23 februari 2007 een beslissing genomen die beter te begrijpen is dan die van het court of appeals in Washington DC. In Charkaoui tegen Canada ging het over de toepassing van de Immigration and Refugee Protection Act (IRPA) met betrekking tot buitenlanders. Hun vrijheidsbeneming op basis van een certificaat van ongewenst vreemdeling hoeft pas na 120 dagen getoetst te worden door de rechter. De regeling in de wet is ingewikkeld. Er komt op allerlei momenten wel een rechter aan het proces te pas, maar toch vond het Hof dat de regeling niet in overeenstemming is met het Charter van Canada, met name niet waar een vreemdeling gedurende 120 dagen geen toegang tot de rechter heeft om de vrijheidsbeneming te laten toetsen terwijl voor inwoners van Canada die termijn maar 48 uur is. Lees hier de beslissing in haar geheel.
Eind januari kwam Canada ook al in het nieuws omdat de regering een regeling heeft getroffen met iemand die in Syrie gemarteld zou zijn na een arrestatie door de VS. Maher Arar, een Canadees van Syrische afkomst, was volgens een onderzoekcommissie ten onrechte door de politie beschuldigd van terroristische banden. Hij werd door Amerikaanse autoriteiten gearresteerd en overgebracht naar Syrie, waar hij werd vastgehouden en gemarteld. Hij krijgt nu 9.75 miljoen van de Canades regering en kreeg ook een officiele excuusbief. Lees hier het bericht in de New York Times.

habeas corpus

Er is hier in de VS een romantische traditie over de rol van Het Recht, van heldhafitge advocaten die armen en verdrukten vrij krijgen en verdedigen. To Kill a Mockingbird, Harper Lee's verhaal over een blanke advocaat die in het Zuiden een zwarte man verdedigt, is het bekendste voorbeeld uit die traditie. Storming the Court van Brandt Goldstein is een waar gebeurd verhaal van een groep studenten van Yale Law School die onder leiding van hun professor Harold Koh gaan procederen voor een groep vluchtelingen uit Haiti die gedetineerd zijn op Guantanamo. Waar gebeurd en meeslepend verteld. Een aanrader voor wie iets meer wil begrijpen van de rechtscultuur in de VS.
Intussen is de werkelijkheid vandaag iets minder meeslepend. Wij Europese juristen krabben ons op het hoofd, want onze fantasie schiet tekort bij de beslissing van het Court of Appeals for the DC Circuit van gisteren. Dat besliste in Boumedienne vs. George Bush dat de wet van vorig jaar oktober die de toetsing van detentie van buitenlanders die als vijandige combatant gevangen gehouden worden buiten de VS opdraagt aan militair commissies geldig, dwz niet onconstitutioneel is. Daarmee is het beginsel in de Amerikaanse grondwet dat handelen van de uitvoerende macht is onderworpen aan rechterlijke controle verworpen, of geschonden of hoe je het maar noemen wilt. Habeas corpus, het recht om vrijheidsbeneming te laten toetsen door de rechter, is historisch zo ongeveer het oudste mensenrecht dat wij kennen. De nieuwe regeling zou bij het Europese Hof de toets niet doorstaan, dat lijkt ons wel zeker. Nu is de verwachting dat de kwestie van de detentie van buitenlandse combatanten op Guantanamo voor de derde keer door het Supreme Court behandeld moet worden. Daar zijn we wel benieuwd naar. Bovendien hebben de Democraten, die inmiddels de meerderheid in het Congres hebben, aangekondigd dat ze de wettelijke regeling gaan veranderen. Voor wie het verhaal verder wil volgen is Scotusblog een goed medium. Dit is een blog dat dagelijks commentaar levert op de agenda van het Supreme Court van de VS.

Janet Neff

Eind januari waren we in Toronto, Canada. Mijn collega Klaus Decker trouwde er met Wayne Mark Thomas. De ceremonie op het stadhuis van Toronto was prachtig. De vrienden van Klaus en Wayne die gekomen waren maakten er een mooi feest van. In de Verenigde Staten trouwen zat er niet in, vandaar dat we met ons allen in Canada waren. Ik ben trouwens blij dat ik een benoeming voor het leven heb. Want dit is wat mijn collega Janet Neff van het Michigan Court of Appeals overkwam. Zij is een zeer gerespecteerde rechter in Michigan. Vorg jaar kreeg ze de Outstanding Member Award van de Michigan Women Lawyers Association Western Region. Zij was de eerste vrouw die voorzitter werd van de Grand Rapids Bar Association. In 1989 werd ze gekozen in het Court of Appeals, en daar zit ze nog steeds. Ze is genomineerd voor een federaal gerecht. In de Senaat van de Verenigde Staten was een afspraak gemaakt dat zij benoemd zou worden, en dat de twee senatoren van Michigan twee andere kandidaten van Republikeinse signatuur zouden steunen in ruil voor die benoeming. Dat is een heel gebruikelijke manier van doen hier. Maar senator Sam Brownback van Kansas wil graag president worden, en hij heeft een stokje gestoken voor haar benoeming en zo publiciteit voor zichzelf gegeneerd aan de rechterkant. Janet Neff bezocht op 21 oktober 2002 de bruiloft (nou ja) van de dochter van haar buurvrouw. Het was een besloten plechtigheid, want de dochter trouwde (niet officieel) met haar vriendin. Het verhaal gaat dat Janet er een toespraak hield. Brownback vond dat Janet alleen federaal rechter kon worden wanneer ze beloofde zich te zullen verschonen van het berechten van zaken waarin deze kwestie speelt. Inmiddeld zegt hij dat hij tevreden is als hij haar hierover in het Senate Judiciary Committee, dat dit soort besluiten voorbereidt, kan ondervragen. Wie weet komt het toch nog goed.

Albie Sachs

Op 25 januari 2007 hadden wij bij de Bank Albie Sachs op bezoek. Hij is raadsheer in het constitutionele hof van Zuid-Afrika. Klik hier voor zijn pagina op de web site van het hof. Dit hof wordt alom beschouwd als een belangrijke richtinggever in de ontwikkeling in Afrika en in ontwikkelingslanden in het algemeen. Wat kan de rol zijn van een constitutioneel hof in de ontwikkeling van een land dat onderdrukking en achterstand achter zich wil laten? Wat zegt dit specifieke hof daarover? Anne Wallace, een recht en IT-collega van me uit Australie had hem al eens ontmoet en was zeer van hem onder de indruk.
Destijds al actief in het African National Congress, en advocaat. Hij week uit naar Engeland en werkte later in Maputo, Mozambique als hoogleraar in de juridische faculteit. In die tijd werkte hij samen met Oliver Tambo aan de nieuwe constitutie van Zuid-Afrika. De veiligheidsdienst van Zuid-Afrika blies hem met auto en al op. Hij verloor een arm en een oog, maar overleefde de aanslag. Hij werd door Nelson Mandela benoemd in het eerste constitutionele hof en was heel actief in het opzetten van dat hof. De raadsheren hebben groene toga's omdat er geen verwijzing naar het rood van de oude garde gewenst werd. De aanspreektitel van de raadsheren is "raadsheer Sachs", en niet "My Lord", zoals gebruikelijk is in de Angelsaksische wereld.
Wij zijn voor het leven benoemd, wij hoeven dus niet aan onze populariteit te werken, wij werken aan menselijke waardigheid, zegt hij, onder verwijzing naar de verkiezing van de meeste rechters in de VS. Hij vertelt over de eerste keer dat ze een besluit van Mandela moesten vernietigen omdat het besluit niet binnen zijn bevoegdheid viel. Als je de beslissing leest zie je dat er veel verdeeldheid was in het hof. In de zaak Grootboom, zijn andere voorbeeld, legde het hof een bodem in de menselijke waardigheid. Mevrouw Grootboom was met haar drie kinderen uit haar huis in een shantytown gezet, waarna de shantytown was platgeschoven om een project te ontwikkelen. Mevrouw Grootboom, haar kinderen en hun buren van de shantytown zaten in de moessonregen zonder enige bescherming. De hof vond dat beneden de menselijke waardigheid en sprak uit dat de overheid naar maatstaven van "reasonableness"de plicht had daar iets aan te doen. Wij hoeven niet te zeggen wat de overheid doen moet, dat is onze taak niet. Het is trouwens onzin om onderscheid te maken tussen economische en sociale, zgn. "rode" rechten, en de klassieke grondrechten. Het recht op brood staat in rechtstreeks verband met het stemrecht.
In 1994 was ik zelf vanuit Nederland als waarnemer bij de eerste democratische verkiezingen in Zuid-Afrika. Het was onvergetelijk om zoveel mensen voor het eerst hun kiesrecht te zien uitoefenen. Ze kozen Nelson Mandela tot president, en nu is de voorzitter van de Supreme Court of Appeal een gezaghebbende zwarte jurist. Zijn dochter, Dawn Mpati-Muchira, loopt trouwens nu stage bij ons, maar dit terzijde. Dat hij zwart is is onbelangrijk, hij is een gezaghebbend jurist. Sachs verwijst naar wat Cass Sunstein van Chicago Law School heeft geschreven over de Four Freedoms in de tweede inaugurele toespraak van F.D. Roosevelt. Sunstein is vorig jaar bij ons op de Bank geweest voor een seminar. Volgens Sunstein zijn die Four Freedoms eigenlijk een postulaat zijn van de verplichting van de overheid om de burgers in staat te stellen hun mensenrechten te verwezenlijken. Dat is rechtstreeks in strijd met de gedachte in de constitutie van de VS, dat de burgers hun mensenrechten van nature uitoefenen en dat de staat daar niet voor nodig is.
Albie Sachs heeft net voor zijn praatje bij ons het Holocaust Museum bezocht. Hij was getroffen door een citaat van de Russische dichter Yevtoesjenko dat daar aan de muur hing bij een display over de massamoord in Babi Yar. Yevtoeshenko heeft het over de bomen die als dreigende rechters toekijken. "It stabbed me, I am a judge and that is not how judges should be".

Corruptie in de rechtspraak

Internationale organisatie hebben in de loop der tijd heel veel kennis en informatie vergaard. In de Economist van 11 januari gaat het over de kwaliteit van de kennis bij de Wereldbank. Die is op hoog niveau geevalueerd, en dat leidt tot allerlei discussie. Het achterliggende debat staat hier. Totnogtoe vinden wij het een beetje een discussie onder economen. Intussen doet de United Nations Organization against Drugs and Crime ook onderzoek. UNODC steunt een initiatief voor het versterken van de rechtspraak in de wereld. Dat initiatief heeft geleid tot de Bangalore Principles of judicial conduct. Er zijn af en toe bijeenkomsten en er is onderzoek gedaan naar corruptie in de rechtspraak. Het onderzoek is gedaan in Nigeria, Oeganda en Sri Lanka. Het Nigeriaanse onderzoek is gedaan door het Nigerian Institute of Advanced Legal Studies in de vorm van een enquete met vragen voor verschillende doelgroepen. Het levert interessante resultaten op. Daarover straks meer. In de benadering zoals die in het verleden gold kwam corruptie door twee oorzaken: de salarissen zijn te laag en de rechters zijn niet onafhankelijk genoeg. Dus werd de onafhankelijkheid vergroot met tegelijkertijd een salarisverhoging. Daardoor kreeg je rijke corrupte rechters waar je niet meer bij kon komen. Enfin, zo moet het dus niet. Wat kan het UNODC-onderzoek ons leren over hoe het wel moet? De sterkste associaties in het Nigeriaanse onderzoek - dat is gedaan door een Nigeriaanse denktank - bestaat tussen het voorkomen van corruptie en de kwaliteit van de organisatie. Hoe beter de organisatie het doet, hoe minder corruptie. Er is ook een sterke associatie met opleiding. De ondervraagden melden dat het onmogelijk is om te worden toegelaten tot de rechtenopleiding zonder smeergeld te betalen. Dat geldt trouwens ook voor de medische opleiding, en voor geneeskundige hulp. Je moet altijd betalen. Omdat ik een tijd heb geadviseerd in Sri Lanka zou ik wel graag willen weten wat de stand in dat land is. De verwachting is gerechtvaardigd dat Sri Lanka er qua onafhankelijkheid beter voorstaat, bijvoorbeeld omdat Sri Lanka geen olieland is. Ik heb een exemplaar van het onderzoeksrapport in handen gehad, maar moest het weer inleveren. Het staat vermeld op de web site van The Marga Institute in Colombo, dat het onderzoek heeft gedaan. Verzoeken om een exemplaar tegen betaling hebben tot niets geleid. Toezeggingen van allerlei kant om een kopie idem. Waarom zou dat zijn? Voor de volledigheid: Het Oegandese onderzoek is helemaal in geen velden of wegen te bekennen. Ik zoek verder.

Samuel Alito: partijdig?

Partijdig?

Sandra Day O’Connor kan eindelijk weer naar haar ranch in Arizona. Samuel Alito is op 31 januari 2006 door de Senaat bevestigd als rechter in het Supreme Court van de VS. De stemverhouding was 58-42. De senatoren stemden grotendeels conform hun partij. De uitkomst is geen verrassing. Alito is een ervaren rechter, en de Republikeinen hebben een meerderheid in de Senaat. In november 2004 schreef ik voor Novum een column waarin ik een voorspelling deed over eventuele kandidaten voor het Supreme Court. Die column staat een stukje terug in dit blog. Hieronder volgt de ontknoping.
De verhoren in de Senaatscommissie voor de rechtspraak duurden vier dagen. De eerste dag was interessant, maar daarna werd het snel meer van hetzelfde. Alito wilde Roe vs. Wade niet als geldend recht erkennen. Je hebt gewone, super, en superduper precedenten, maar Roe was eigenlijk geen van alle, zei hij. Dat hij zich niet had verschoond in een zaak waarin hij aandelen had in een van de partijen was een vergissing die zich daarna niet meer had voorgedaan omdat hij maatregelen had genomen. Er was veel discussie over de bevoegdheden van de president, een belangrijk thema op dit moment. De senatoren gebruikten veel zendtijd voor zichzelf omdat er dit jaar verkiezingen zijn. Er kwamen collega rechters getuigen over de kwaliteiten van Alito. Dat was een novum. De democraten, in de minderheid, hadden geen strategie. John Kerry stelde een filibuster voor, maar kreeg niet genoeg steun.
Alito’s benoeming betekent dat het SC nu in meerderheid rooms-katholiek is. Maar dat is kennelijk geen punt meer want daar hoor je niemand over. De benoeming is een belangrijke overwinning voor Jan LaRue, de huisjurist van Concerned Women for America. CWA is een conservatieve christelijke beweging tegen abortus, homohuwelijk en pornografie. Met een web site, een heel actief gebruik van SMS en e-mails wordt er druk gelobbied. Dit soort bewegingen zijn hier heel talrijk. Ze maken druk gebruik van alle communicatietechnologie en hebben zo grote invloed. Vorige zomer hield een groep predikanten op TV een bidstond waarin ze smeekten om Gods hand in de benoeming van de nieuwe leden van het SC. President Bush heeft belang bij een meerderheid in het SC voor sterke presidentiële bevoegdheden. Maar of het ook zo zal gaan? Uit onderzoek van prof. Cass Sunstein van Chicago Law School blijkt dat rechters in federale hoven van beroep stemmen volgens de juridische doctrine stemmen, behalve over zaken als abortus en de doodstraf.
Deze column staat met links naar de bronnen op http://dorywashblog.blogspot.com/